Wat zijn aambeiden?
Aambeien of hemorroïden zijn met bloed gevulde zwellichamen die zich ter hoogte van het uiteinde van de endeldarm bevinden, vlak bij de anus. Dit sponsachtig netwerk van fijne bloedvaten wordt bedekt door een dun laagje slijmvlies. Wanneer deze bloedvaten zich vullen met bloed, helpen ze de sluitspier bij het afdichten van de anus. Op die manier bieden ze extra bescherming tegen ongewild verlies van windjes of slijm. Aambeien hebben in normale omstandigheden dus zeker hun nut.
Klachten verschijnen wanneer de aambeien in overdreven mate zwellen, dit wordt soms ook wel ‘het speen’ genoemd.
Klik op het pijltje voor meer informatie.
Voedingsvezels houden extra vocht vast en veroorzaken op die manier een zachte ontlasting. Vezelarme voeding geeft dan ook vaak aanleiding tot droge en harde stoelgang, waardoor bij de ontlasting extra geperst moet worden. Dit persen veroorzaakt overdruk op de zwakkere zwellichamen, wat leidt tot irritatie en abnormale uitzetting.
Deze hinder wordt veroorzaakt door de verhoogde druk in de buik, de verweking van de weefsels naar het einde van de zwangerschap toe en het persen tijdens de bevalling.
Hier spelen wellicht ergelijke factoren een rol.
Door het persen kunnen de opgezwollen aambeien naar buiten worden geduwd. Ze zakken dan uit doorheen de sluitspier en komen uit de aars tevoorschijn. Hierdoor krijgen veel mensen een doffe pijn of een anaal drukgevoel. In het begin zal de uitgezakte aambei vanzelf weer naar binnen terug trekken, maar na verloop van tijd gebeurt dit niet meer en moeten ze terug naar binnen geduwd worden.
Wanneer het slijmvlies bovenop de uitgezette zwellichamen geïrriteerd of beschadigd raakt, kan er slijm- of bloedverlies op het toiletpapier zichtbaar worden. Doordat de uitzakkende aambeien een hermetische afsluiting van de anus bemoeilijken, kan er ook vocht- of slijmverlies optreden. Dit leidt dan weer tot irritatie van de huid rond de anus met jeuk en/of branderigheid tot gevolg.
Bij verdere toename van de aambei kan een zichtbare zwelling ontstaan. Deze kan pijn veroorzaken door stuwing of zelfs door vorming van een stolsel. De zwelling bemoeilijkt soms ook het reinigen na de ontlasting, wat hygiënische problemen geeft.
Wanneer de aambei wat inscheurt tijdens de ontlasting kan er sprake zijn van fors helder rood bloedverlies. Dit kan in chronische situaties zelfs tot bloedarmoede leiden.
In geval van thrombose (stolselvorming) in een uitwendige aambei, kan de pijn erg hevig worden. Binnen de 48 uur kan deze klonter best verwijderd worden via een kleine insnede onder plaatselijke verdoving.
Uitwendige aambeien geven door oprekken van de huid soms aanleiding tot het vormen van marisken of ‘huidflapjes’. Deze flapjes zijn pijnloos maar kunnen wel storen bij het reinigen na de stoelgang waardoor ze hygiënische problemen veroorzaken. Soms veroorzaken ze ook jeuk of irritatie.
De arts start met een inspectie van de anus eventueel gevolgd door een inwendig onderzoek met de vinger.
Soms is het nuttig om een beeld te krijgen van de binnenzijde van de endeldarm. Dit kan gebeuren met behulp van een korte camera die anaal wordt ingebracht, de proctoscoop. Dit onderzoek is niet pijnlijk, maar vergt wel een oncomfortabele houding (steunend op knieën en ellebogen). Een speciale voorbereiding is hiervoor niet vereist.
Rood bloedverlies via de anus kan ook veroorzaakt worden door afwijkingen in de dikke darm. In dit geval kan het nuttig zijn een inwendig onderzoek van de darm te verrichten door hoger te kijken. Vooral indien het bloedverlies gepaard gaat met een verandering in het stoelgangpatroon of indien je ouder bent dan 50 jaar, kan dit onderzoek worden aangeraden.
Bevorder een zachte stoelgang: eet vezelrijke voeding (groenten, fruit, bruin brood …) en drink voldoende water. Eventueel kunnen zelfs extra vezels aan de voeding worden toegevoegd. Pikante voeding en alcohol worden best vermeden, evenals veel vette kazen en kaneel.
Tracht de ontlasting niet te lang uit te stellen wanneer je aandrang krijgt. Probeer persen te vermijden. Ook langdurig op het toilet zitten (om er bijvoorbeeld te lezen) is af te raden.
Tracht voldoende te bewegen. Vermijd overgewicht.
Bij aanhoudende klachten kunnen bepaalde zalven of suppo’s wel wat hulp bieden. Soms is het ook zinvol om ontzwellende medicatie te gebruiken. In geval van ernstige constipatie zijn soms laxativa aangewezen. Overleg dit eerst met je huisarts.
Zorg voor goede hygiëne door na de ontlasting de anus met lauw water te reinigen en vervolgens goed te drogen. Het gebruik van zeep of geparfumeerd toiletpapier wordt afgeraden omdat deze jeuk en irritatie kunnen verergeren.
Dit om symptomatische aambeien te behandelen: Infraroodbehandeling van aambeien en Rubberbandligatie.
Indien de aambeien niet of onvoldoende reageren op bovenstaande behandelingen kan een meer drastische behandeling noodzakelijk zijn, zijnde chirurgie: wegsnijden van de aambeien, wegnieten van de aambeien, transanaal afbinden van de bloedvaten van de aambeien. Deze technieken gebeuren onder algemene narcose via een dagopname.
